MỤC LỤC BLOG

Thứ Tư, 31 tháng 5, 2023

CÓ VÀNG CŨNG KHỔ

TIỂU TỬ VĂN

 ảnh internet

            Ai bảo có vàng là sướng, có vàng khổ lắm chứ! Nói như dóc mà thật.

              Giữ tiền sợ mất giá, thôi mua mớ cất cho chắc ăn, vàng chỉ có nhích có nhảy chứ đâu có xuống, kinh nghiệm xương máu mà. Thế rồi tích thiểu thành đa, mỗi năm tích sắm một ít, khoẻn có lá có.

Thứ Ba, 30 tháng 5, 2023

CUỘI HẾT DÁM VỀ TRẦN

TIỂU  TỬ VĂN

ảnh internet

            Cuội hay  nói dối, thường bày trò  bịp vặt để gạt  gẫm chọc  cười, bị mắng    Cuội. Vượt  biên tuốt  tận  Cung  Trăng, cô  đơn buồn bã, có  người  gợi ý nên về  vui thú   trần  gian, rảnh   rang thì  đi  diễn hài, món này  bây  giờ hốt bạc,  Cuội chối  từ rằng mình cuội  xưa   sao bằng cuội nay, không   dám!

Hỏi thì lắc  đầu:

Thứ Hai, 29 tháng 5, 2023

HÌNH LUẬT CHỈ DÀNH ĐỂ TRỊ DÂN

TIỂU HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Tam Giác  bảo  rằng thời  phong kiến, vua  là con  trời nên đứng trên pháp  luật, các  đại  quan cũng có khi đứng ngoài luật pháp, nhiều trọng thần phạm luật còn  được miễn nghị (miễn  điều  tra, xét  hỏi  định  tội) mới  có lệ hình  không  đến  đại  phu, lễ  không   đến thứ  dân. Dân phạm tội cứ luật  hình mà   trị  còn  quan  lấy lễ để  đối  xử, bất  công  đến  thế!

            Lục Lăng  vọt miệng:

Chủ Nhật, 28 tháng 5, 2023

CHÚNG SỐNG ĐÃ ĐỜI CÒN AI CHẾT VÀO ĐÂY?

TIỂU HÙNG TINH

ảnh internet

            Nghe chuyện các vị tai to mặt bự xuất hàng chục tỉ cho con du học bên Âu bên Mĩ, y rầu rĩ. Hỏi vì sao, bảo:

            - Chủ nghĩa xã hội ưu việt gấp triệu lần chủ nghĩa tư bản vậy mà các vị không cho con du học Trung Hoa, Cu Ba, Triều Tiên thậm chí Nga cũng bị chê lại đi học tư bản giãy chết. Thế này chắc các vị muốn tương lai con cái mình giãy chết quá. Nói thêm tội, các vị mà giãy chết thì bọn dân đen mình sống sao được.

Thứ Bảy, 27 tháng 5, 2023

ĐIÊN…NẶNG…

TIỂU  TỬ VĂN

ảnh internet

            Động  vào  đâu, tới  đâu  cũng nghe lỗ, lỗ  triền miên nên nước được  đặt tên thành nước Lỗ. Cứ mà món      dính  tới quốc  doanh  là lỗ, ngay  cả  điện  lực (EVN), ngành  một mình một  cõi, nhà nước dồn   hết  vốn liếng, ưu đãi trăm thứ cho độc  quyền làm  ăn cũng lỗ lã  liên miên cả hàng  trăm nghìn  tỉ.

Thứ Sáu, 26 tháng 5, 2023

NGÓ TƯỢNG ĐÀI ĐỂ CHỮA BỆNH (Mao y thuật)

TIỂU  TỬ  VĂN

ảnh internet

            Mù U  than  phiền  rằng đỉnh   cao thời  đại, của  dân    dân mà dân bệnh không có thuốc chữa thậm  chí bị nhiễm  độc thức  ăn cũng chỉ  được thở  oxy chờ  chết, ưu  việt  gì!

            Dừa Nước khuyên nên  học theo  tinh thần Mao  tuyển. Hỏi, y giảng:

Thứ Năm, 25 tháng 5, 2023

Cổ tích NẠN NƯỚC THỐI

BÚT NGUYÊN TỬ

ảnh internet

            Đại hạn, cỏ cây khô cháy, loài vật chết khát. Nghiến trẹo hàm vẫn không thấy một giọt mưa, tức giận, Cóc kéo  bộ hạ lên trời để hỏi cho ra lẽ.

Đến cổng thiên đình, Cóc nhảy lên nổi ba hồi trống. Được tin báo, Ngọc Hoàng áo mão chỉnh tề ra tiếp. Vừa thấy Cóc, Ngọc Hoàng vồn vã:

            - Cậu lên có ý kiến gì dạy bảo?  

Thứ Tư, 24 tháng 5, 2023

CỜ TÂY LIỆU PHÁP

TIỂU TỬ VĂN

ảnh internet

              Biệt thự gần nhà Mỗ cho ngoại  kiều thuê. Ngày ngày ngó lên, thấy từng tốp tây đầm  hở hang ôm nhau nhảy nhót, nhạc nhẽo ì xèo, chướng mắt  lắm, hậm  hực  đi vào  đi ra chưa biết  làm sao. Cuối cùng nghĩ được một kế.

Thứ Ba, 23 tháng 5, 2023

CÒ ĐÚT

TIỂU HÙNG TINH

ảnh internet

            Lậu Tử muốn mượn phép Tham Ông để thực hiện phi vụ nhưng chưa dám đặt vấn đề, lo lắng  chạy hỏi cò chuyên gia Đặng Tích. Tích bảo:

            - Hượm đã, khoan vội đút xem nó đớp đâu cho biết!

Thứ Hai, 22 tháng 5, 2023

PHẢN ĐỘNG THÙ ĐỊCH ĐÂU LẮM VẬY

TIỂU  TỬ VĂN

 ảnh internet

              đâu,  với  ai cũng  luôn  tự  xem mình  trong  sáng, văn minh, vì nước hi  sinh     dân  phục vụ,  được muôn người  tin yêu tuyệt  đối thế   sao lúc nào cũng nơm nớp đề phòng nay bọn  xấu độc, mai  thế lực thù  địch, mốt tổ chức phản  động chống phá… Những thế  lực đó là  ai mà ghê  gớm vậy?

Thứ Sáu, 19 tháng 5, 2023

TAI ÁCH RỪNG

TIỂU  HÙNG  TINH

ảnh internet 

            Chúa  Hùm chết, Hổ Vằn  lên thay ban lệnh  cho toàn  rừng để tang  tưởng nhớ công ơn ngài.

            Nhận lệnh, cả  rừng triệt  để tuân thủ, các loài đều tỏ vẻ bi ai, khóc lóc thê thiết. Có chú Gấu  cứng  đầu  đã không chịu khóc lại còn  cười mỉm,  hỏi thì bảo:

Thứ Năm, 18 tháng 5, 2023

ĐÁNH MỸ TỚI CÙNG

TIỂU  HÙNG TINH

ảnh internet

            Coi  Mỹ là kẻ thù lâu  dài  của  giai  cấp    dân  tộc, chống  Mỹ     sự nghiệp    đại, y ghét  cay  ghét  đắng Mỹ. Khen  Mỹ  bị  xem là phản  động, dính  tới Mỹ   bị   xem là tay  sai kẻ thù, dùng  sản phẩm  do  Mỹ  sản xuất  bị   xem là “ăn  bơ thừa  sữa  cặn”, chạy  sang Mỹ  bị  xem là phản  động ôm chân thực  dân  đế  quốc, ghét  tới mức cả tiếng Anh   y cũng ghét. Cứ Mỹ    xấu, gì  dính  tới Mỹ đều  bị   xem là thù  địch, quyết tâm trừ  diệt.  

            Có người  nhợm:

Thứ Tư, 17 tháng 5, 2023

CÁN BỘ CHƠI MỚI DỮ

TIỂU  HÙNG  TINH

ảnh internet

            Ba Chìm  bảo  rằng  hai  tiếng  dân chơi   để chỉ những kẻ lắm tiền nhiều  của, chỉ bọn  con nhà  giàu ăn phá. Tiêu  biểu  nhất    hai công tử Bạc Liêu với món  đốt tiền  soi tìm  guốc cho  gái  nhảy, đua nhau  đốt  tiền  nấu  đậu. Đốt  tiền mà  chơi    quá  quắt rồi.

            Bảy Nổi hất hàm:

Thứ Ba, 16 tháng 5, 2023

THỦ TỤC ĐỤC XỰC

TIỂU  TỬ VĂN

 ảnh internet

            Chuyện thủ  tục hành  là chính rầy rà  vô lí, cản  trở  mọi  hoạt  động    hội kinh   doanh kéo  dài  từ thập  niên này  qua thập  niên khác,  dù nay hô hào cải cách, mai hô hào  cải  cách nhưng mọi thứ trầm  ê “vũ như cẩn”, thậm chí  ngày  càng rắc  rối  nhiêu  khê. Vì  sao?

Thứ Hai, 15 tháng 5, 2023

MÁ – LOẠI THUẾ TRÁ HÌNH (Thuế má xứ thiên đường)

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Bàn chuyện thuế  má, Bồ Cào nói rằng nghe  đâu  dân Mẽo phải  đóng  đủ loại thuế,  không   đóng là phạt. Người  ta bảo  xứ Mẽo giết người  còn  có thể  thoát chứ  có hai thứ  không  ai tránh  được  là cái chết    đóng thuế. 

            Mỏ Xảy hất hàm:

Chủ Nhật, 14 tháng 5, 2023

ĐÁNH ĐẸP

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Hai  Tràu  bảo  rằng vị  đại  tá nọ nhờ  đánh   đẹp  mà được phong tướng, làm  trùm  an ninh  một cõi. Ba Hẻn hỏi  mỉa rằng đánh thế nào, có phải  đánh  golf, đánh bạc  công nghệ  cao trên mạng  không, Tràu bảo:

Thứ Bảy, 13 tháng 5, 2023

THẦN NỔ

TIỂU  TỬ VĂN

ảnh internet

            Cứ ngẫm  tình hình càng  thở  dài  ngao  ngán, trầm uất lâu ngày làm tinh thần ý  chí  cách mạng  của  Bí Lù suy kiệt  nghiêm  trọng, bọn  cận thần lo lắng nhưng chưa  biết  làm  sao thì có kẻ tả hữu khuyên rằng    thì   phải  xổ,  muốn  xổ phải nổ, nên kiếm thầy nổ  để xổ hết uất  khí. Liền cho tìm  rước.

Thứ Sáu, 12 tháng 5, 2023

CỤC BỘ CỤC BƯỚU

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Cán Gáo  luận  rằng chủ nghĩa  cá nhân là  gian  giảo  xảo  quyệt, đầu  óc  bè cánh  phường  hội là thấp kém,  tinh thần tập  thể, tinh thần quốc gia dân tộc cao  hơn và  cao hơn hết là  tinh thần  quốc tế    sản.

Thứ Năm, 11 tháng 5, 2023

CHÓ TA HAY HƠN

TIỂU TỬ VĂN

 ảnh internet

            Ba Khía  kể rằng đọc báo  thấy chuyện chú bé con gia đình bên tây có nuôi con chó, chủ và chó  quyến luyến không hề rời. Chẳng may  chú bé bị đột tử, khi chôn cất, chó xông vào nhảy xuống huyệt, mọi người phải ôm giữ, xích lại. Chó vùng bứt được xích chạy ra bám riết lấy mộ. Người ta đành phải làm nhà cho chó bên mộ, chó ở cả chục năm cho đến khi chết.

Thứ Tư, 10 tháng 5, 2023

MÁU MÊ QUAN TƯỚC

TIỂU TỬ VĂN

  ảnh internet

            Năm Oi  ngẫm nghĩ chua chát:

- Thời phong kiến thối nát, các  triều đại  suy  vi có lệ mua  quan bán  tước. Những  gì được   xem là  cao  cả, mực thước, tinh  hoa của chế  độ được  đem  bán. Kẻ hiếu  danh  bỏ tiền mua  phẩm  tước  để làm  sang, bọn trọc phú  bỏ tiền mua  quan mua  chức  để ăn  trên ngồi  trốc  làm  cha  thiên hạ. Xã  hội  rối ren,  đồi bại.

Tư Đụt mỉa:

Thứ Ba, 9 tháng 5, 2023

XIN CÔNG NHẬN LÀ TÔI XẤU

TIỂU  TỬ  VĂN

ảnh internet

            Thấy   mấy    vị lãnh   đạo  hễ  gặp  các yếu nhân nước ngoài là tha thiết  đề nghị họ  công nhận VN   có nền  kinh  tế thị  trường thì Ba  Kháy  xùy một cái  bảo ngược đời. Hỏi  tại sao, y bảo:

Thứ Hai, 8 tháng 5, 2023

HỌC TẬP KHÓ HAY DỄ

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Mù U tỏ vẻ e ớn:

- Đầy  đầu đầy  óc cả rồi mà lúc nào,  tới đâu  cũng nghe học, học nữa, học mãi, học tập  suốt  đời,    hội  học tập, phát ngán. Khó nhất là học  tập  đạo  đức cách mạng.

Dừa Nước cười  khẩy:

Chủ Nhật, 7 tháng 5, 2023

LÊN ĐỒNG TẬP THỂ

BÚT  NGUYÊN TỬ

ảnh internet

            Không biết    sao làm  người  dân đang  sống yên ấm thuận hòa thế mà  cải cách ruộng  đất tới là nối lên  đấu tố nhau chí chết. Người  nghèo  đấu người  giàu rằng mi  bóc lột, mi hút máu, mi róc  xương  rỉa thịt, mi hãm hiếp  tao… Không những thế  con còn tố cha, vợ tố chồng,  anh  em  quy tội nhau, lửa đấu  đá hừng hực. Thắc mắc thì  được đáp:

Thứ Bảy, 6 tháng 5, 2023

XIN ĐỂU CHO ĐỂU

TIỂU  HÙNG  TINH

  ảnh internet

              Ba Chìm  cho  rằng  xin thể hiện thái độ của kẻ thua thiệt, kẻ túng thiếu cầu  mong ban ơn. Xin  đểu  ngược lại, xin mà cho ít thì ném trả vào  mặt,  chần chừ  chưa chịu cho thì  kề  dao vào  cổ.  Nói  xin nhưng thực chất  là bắt   cống nộp, nói cho nhưng thực chất  là cắn răng nuốt nước mắt mà dâng cúng.

Thứ Sáu, 5 tháng 5, 2023

TAI ĐIẾC MẮT MÙ

BÚT NGUYÊN  TỬ

ảnh internet

            Nói  chuyện nhiều  thầy  thối ma, cha chung  không  ai  khóc, Hai  Mít  lòi thêm một  câu: Nhiều  tai thêm  điếc lắm mắt  càng mù. Ngạc nhiên  bảo   nhiều  tai nhiều  mắt thì nghe nhiều thấy  rõ,  sao  lại nói ngược.  Y bảo  đó là chuyện  nhà nước, cán  bộ. Rồi  giảng:

Thứ Năm, 4 tháng 5, 2023

TRỜI CỦA AI ĐẤT CỦA AI

TIỂU  TỬ VĂN

 ảnh internet

            Hai Quắn  vừa  đi  vừa hát “ Trời của ta  đất  của ta…” coi mòi phấn  khởi  tự hào  lắm, Tư Quéo xùy một cái:

            - Ông chỉ có  quyền sử  dụng, cần thì người ta thẩy ông  đi chỗ khác chơi  chứ  đất  đâu    bảo  của ông.

            Hai Quắn  dậm chân  thình thịch:

Thứ Tư, 3 tháng 5, 2023

HẾT “NO NUÔN”

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Nghe  đâu  một    quan quốc tế nào  đó làm một  cuộc điều  tra nghiên cứu  cuối  cùng   đi  đến kết luận Việt Nam là nước    dân chúng  có chỉ  số hài  lòng  cuộc  sống cao nhất  nhì thế  giới. 

Thứ Ba, 2 tháng 5, 2023

CAI TRỊ BÁ ĐẠO

TIỂU  HÙNG  TINH

 ảnh internet

            Tà sư nhân   buổi môn  sinh tụ tập, muốn rõ  chí hướng,  tìm chọn truyền nhân  để truyền trao bá  đạo liền  đặt  câu  hỏi: - Muốn  cai  trị dân   chúng phải  thế nào?

            Một môn  sinh thưa: - Bần  cùng   sinh   đạo tặc  thế nên phải lo  cho  dân no ấm, dân no  ấm thì    hội yên  vui.

            Tà sư mỉa: - No  cơm  ấm  cất rậm rật ca ngợi rồi bám  theo    bản  đế  quốc  đấy!

Thứ Hai, 1 tháng 5, 2023

Thử nêu GIẢ THUYẾT VỀ SỰ HÌNH THÀNH LÀNG PHÚ LIÊU (thuộc xã Triệu Tài, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị)

NGUYỄN VĂN HÙNG 

ảnh internet

1. Vấn  đề  cần giải  quyết:

- Làng  hình thành  từ bao  giờ, vào  triều  đại  nào? Những  biến đổi  về tên  làng.

-  Ai  là tổ  khai khẩn, có  tổ khai  canh không? Các  họ  cùng  khai  khẩn một lúc hay   chia  ra từng giai  đoạn. Quan hệ   giữa  các họ khai khẩn và các họ đang  tồn  tại  hiện nay.

2. Đánh giá những chứng  tích, văn bản, bi kí, truyền thoại làm   sở.

- Mộ làng: Mộ  đất không  bia, bia  dựng về  sau  này (1991), thông tin sơ lược. Có 1 bia mộ  ghi tiền khai khẩn, 1 bia mộ  ghi hậu khai canh, 6 bia mộ ghi kế hậu khai canh. Căn  cứ  chính.

- Nghè làng: Có miếu thờ,  ghi các họ khai khẩn, câu  đối, hoành phi. Căn  cứ  chính.

- Văn  bia dựng tại  chùa làng  ghi  sắc phong thời vua  Khải  Định   cho  4  họ (vị) khai  khẩn. Căn  cứ  chính yếu và đáng tin cậy nhất.

- Phủ  ý  các  họ  tộc Nguyễn Đức có  đề cập  đến họ Dương (họ khai khẩn); phủ ý  họ  Nguyễn Quang có  đề  cập  đến biến  đổi tên làng, tên  họ; họ Nguyễn Văn và Nguyễn Đình  không  còn phủ ý.

- Các tài liệu lịch  sử:  Theo Quốc  sử  quán  triều  Nguyễn thì  làng   được thành lập từ thời  Lê. Ô châu cận lục  của Dương Văn An đời  Mạc  cũng có  đề  cập  đến làng. Căn  cứ chính.

 Một  căn cứ tham khảo  nữa là  lịch  sử thành lập  làng Bích La kế  cận: Năm 1527 (Mạc Đăng Dung lên ngôi), 14 hộ dân theo phó tướng triều Mạc Lê Mậu Doãn (Doãn Lộc hầu) thành lập làng Bích La.

- Các truyền thoại về  làng  là những  câu chuyện nhuốm màu  lịch  sử nhưng còn thiếu  căn cứ, lắm khi chồng  chéo, mâu thuẫn.

+ Tổ  tiên  làng   di    từ Thanh Nghệ Tĩnh  vào bằng  đường  biển, đến Vân Huề (Triệu Vân) thì  phân tán, một  số tới vùng  đất làng  hiện nay và thành lập làng.

+ Làng  được thành  lập  từ thời các chúa Nguyễn (từ khi Nguyễn Hoàng vào  trấn giữ).

+ Lúc  đầu, làng   do một    quan họ Trần tên Trần Trọng thành  lập. Đến đời chúa Nguyễn,  chúa  giao cho  một  văn  quan họ Nguyễn  tên Nguyễn Phục thành lập. Văn  quan  họ Nguyễn  quy tụ  một  số thuộc  cấp   có họ khác nhau  rồi cho  đổi  thành họ Nguyễn (Nguyễn Quang, Nguyễn Đức, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình). Họ Nguyễn Hữu  tách ra  từ  họ Nguyễn Quang.

+ Có  suy  đoán rằng  từ  họ Nguyễn khai khẩn (Nguyễn Phục) chia làm 4  họ Nguyễn Đức, Nguyễn Quang, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình. Con  cháu  4  họ   đó trong làng hiện nay    con cháu cụ Nguyễn Phục.

+ Trong  4  họ khai khẩn  làng, ba  họ Trần, Dương, Phan  không   còn, chỉ  họ Nguyễn  nối truyền  con cháu  đến ngày nay.

+ Làng  từng  có tên Phú Xuân, sau  vì kị húy (trùng tên với kinh thành Phú Xuân) nên  đổi thành Phú Liêu (có  ghi trong lời Tựa phủ ý họ Nguyễn Quang- 1937).

+ Tên  của  bốn  vị khai khẩn  tuần tự là: Trần Trọng, Nguyễn Phục, Dương Phẩm, Phan Long. Tên  của  các vị  tổ họ là Nguyễn Đức  Thưởng, Nguyễn (Quang) Thiệu, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Đình Quý Công (không    tên  nên  gọi là   quý  công (quý ông).

Tin rằng các  truyền thoại trên không phải   bịa  đặt    do tam sao thất bổn hoặc  suy  đoán thiếu  căn cứ,  cần  chọn lọc, phục  chính lại. Đây cũng  là căn cứ chính để   xem  xét.

3. Dựa   vào những  căn cứ chính, lấy  đó làm    sở, những  điều  sau  đây  cần  được thừa nhận:

- Làng   được thành  lập  từ thời  nhà Lê (theo  Quốc  sử  quán triều   Nguyễn) tức  trước  1527 (Lê Cung Hoàng  nhường ngôi  cho Mạc Đăng Dung). Trong Ô châu cận lục  của Dương Văn An (1555) đã  ghi tên làng là Trúc Liêu  thuộc tổng An Cư, huyện Đăng Xương (Vũ Xương), phủ Triệu Phong, xứ Thuận Hóa (Huyện    Xương, phủ Triệu Phong đã có từ thời Lê- năm  1469 Lê Thánh Tông  đã  đổi tên huyện Hoa Lăng thành huyện Vũ (Võ) Xương thuộc phủ Triệu Phong). Có thành  lập thì  đương nhiên có khai  khẩn, làng  được thành lập triều Lê  thì vị khai khẩn  đầu  tiên phải ở vào  triều Lê. Ngài  Trần Trọng là  vị  đứng  đầu trong  các vị khai khẩn (và  có thể  có thêm các vị  khai khẩn khác)  phải  ở vào thời  đó.

- Làng   do  4 vị (họ) Trần, Nguyễn, Dương Phan khai khẩn còn ghi    trong miếu  thờ. Đời Khải Định  tam niên (1918) đã  sắc  phong thần cho  bốn  vị: Sắc Khai Khẩn Trần Đại Lang, (Nguyễn Đại Lang, Dương Đại  Lang, Phan  Đại  Lang) Tước Phong Dực Bảo Trung Hưng  Linh Phù Tôn Thần (Vị thần tôn nghiêm linh ứng che chở giữ  gìn   sự hưng thịnh). Tên của  bốn vị là Trần Trọng, Nguyễn Phục, Dương Phẩm, Phan  Long.

              - Làng  có 4 họ chính là Nguyễn Đức, Nguyễn Quang, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình (các  họ Nguyễn Đăng, Phạm, Nghiêm, Trương, Nguyễn gia nhập vào  làng   về  sau này). Người  giữa  4 họ  có thể hôn thú  với nhau chứng tỏ  các họ không  cùng huyết tộc thân thuộc. Từ  đó có thể  suy ra  rằng người trong 4  họ trên không phải    con cháu của  họ Nguyễn  được thờ làm khai khẩn. Nếu  họ cùng là  con cháu  họ Nguyễn khai khẩn thì  sẽ phạm  vào loạn luân. Nếu có việc “chia họ để  hôn thú” này thì sao “sự  biến” lớn như vậy lại không  được lưu truyền. Đó là  điều  không thể. Như vậy họ Nguyễn đứng tên khai khẩn không  còn con cháu ở làng.

              - Bốn  họ  trong  làng không phải anh   em cùng họ chia ra, là  4  họ  độc lập, bình  đẳng, không  có họ trên họ  dưới, họ  anh  họ  em.

              - Bốn  họ Nguyễn Đức, Nguyễn Quang, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình (các vị  tổ họ là Nguyễn Đức  Thưởng, Nguyễn (Quang) Thiệu, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Đình… không phải    bốn họ khai khẩn, không thờ ở nghè làng mà có  nhà thờ  họ  riêng. Đây    4  họ tới  canh tác xây  dựng  làng về  sau (tới canh tác  sau khi làng hình thành, đã  được các họ  khác khai  khẩn). Xưa nay làng chỉ  truyền tụng  và thờ phụng 4 họ khai khẩn (Cả trong các mộ  tổ làng, 1 mộ  ghi tiền khai khẩn, 1 mộ  ghi hậu khai canh, 6 mộ ghi kế hậu khai canh- theo bia dựng 1991) không  nói  đến các tổ  họ là  khai  canh (xem thêm chú thích (**))            

4. Vấn đề tồn nghi cần  được  xác minh làm rõ:

Làng chỉ  có khai khẩn hay có  cả khai canh? Trong  sắc phong ghi ở bia dựng trong khuôn  viên chùa năm 1918 chỉ ghi 4 vị khai khẩn còn  trong bia các mộ tổ làng  dựng năm 1991 thì ghi Tiền khai khẩn (mộ bia ở Học  Xá), Hậu khai canh  (mộ bia ở góc Cồn Hàn), Kế hậu khai canh ở 6  bia  mộ  còn lại. Như vậy phải chăng  làng có  cả khai khẩn lẫn khai  canh theo mô thức Tiền khai khẩn - hậu khai canh? Sắc phong trong bia dựng ở chùa làng là tài liệu chính  xác nhất vì xuất hiện sớm (1918), được nhà nước phong kiến chính thức  thừa nhận và vua Khải Định ban sắc phong phải là căn cứ  chính yếu. Việc ghi trên bia mộ làng là tiền khai khẩn, hậu khai canh, kế hậu khai canh căn  cứ vào đâu,  dựa trên cơ  sở, tài liệu nào? Tại  sao không  dựa vào bia dựng ở chùa? Sự khác  biệt này phải chăng  do việc ghi trên bia  mộ làng  năm 1991 thiếu căn cứ hoặc trước  đây có   cả khai khẩn lẫn khai canh nhưng khi  đề nghị  ban sắc phong thì chỉ  ghi khai khẩn, nếu  có thì chứng lí  đâu? Sự kiện dựng và ghi trên bia làng  diễn ra  năm 1991, nhiều người tham gia vào việc hệ  trọng này vẫn  còn sống, cần  xác minh làm rõ, nếu không thì vấn  đề tồn nghi  này  sẽ kéo dài  đến muôn  đời. (*)

5. Giả thuyết thành  lập:

Làng  được thành  lập  từ thời  nhà Lê do ngài  Trần Trọng và  các ngài Dương Phẩm, Phan  Long đứng tên khai khẩn (Tiền khai khẩn). Qua thời  Mạc, thời  Lê Trịnh có thể   do không  đủ  số dân đinh khai phá, bỏ hoang nhiều  đất  đai nên  các chúa Nguyễn đã  cho tái  lập và  đổi  tên  từ Trúc Liêu thành Phú Liêu, giao ngài Nguyễn Phục đứng tên khai khẩn tiếp (Hậu khai khẩn)(**). Sở    đặt vấn  đề thiếu  dân đinh    đây vì ba họ  khai khẩn là Trần, Phan, Dương từ  xa  xưa đã  không  con cháu sinh  sống ở làng, họ Dương  cũng chỉ  truyền  đến ngang   đời thứ  5 của  họ Nguyễn Đức, chứng  tỏ cư  dân của  thế hệ khai khẩn  trước quá ít ỏi, đất  đai  hoang hóa. Ngài  Nguyễn Phục với  danh nghĩa khai khẩn đã  quy tụ  các thuộc  cấp của những  họ khác nhau là Nguyễn Đức, Nguyễn Quang, Nguyễn Văn, Nguyễn Đình  tiếp  tục vỡ hoang (***) và phát triển  làng.

-------------------------------------------

(*) Khai khẩn hay  khai canh làng   đều là người  đầu  tiên khai phá thành lập làng theo  các  giai  đoạn. Tuy vậy, danh  xưng khai khẩn  có thể dùng để tôn xưng  đối với những người  có công trạng lớn với  làng về  sau.

Trước  đây, mộ  họ mộ phái đa phần  đều  được  dựng bia  vì người ta biết  rõ, còn  mộ  làng   8 ngôi đều không có  bia, chỉ  gọi là mả  làng, không phải  vì làng  không  đủ tài lực mà  vì các cụ xưa thận  trọng, không  biết  rõ tên hiệu, thế thứ, tôn xưng, danh  vị nên không  dám tùy  tiện dựng  bia. Nay (1991) các vị  căn cứ vào  đâu  để  dựng  bia truyền  đời?

(**) Hiện tượng nhiều  đời khai khẩn (Tiền khai khẩn - Hậu khai khẩn) cũng phổ  biến, thậm chí có nơi những người    công  đức lớn  trong  việc   xây  dựng làng  xã về sau  có khi cũng  được tôn làm khai khẩn, do đó mới có hiện tượng khai  khẩn  trước và khai khẩn  sau (Tiền- hậu  khai khẩn).

(***) Quan niệm Tiền khai  canh hậu khai khẩn phổ  biến ở nhiều làng     hơn    quan niệm Tiền khai khẩn hậu khai canh. Trong  sắc phong thời trước, ở những  làng  có cả  khai khẩn và khai  canh thì thường  đặt khai  canh  trước khai khẩn. Làng chỉ  có các tôn xưng khai khẩn khi đề nghị vua  sắc phong cho  4  vị  tổ làng, điều này nhất  quán  với quan niệm Tiền  khai khẩn - Hậu khai khẩn.

NGUYỄN VĂN HÙNG

30-4-23- Chỉnh  sửa ngày 11 - 8 - 2023 (Sau khi thăm và  xem bia  mộ  làng)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

PHỤ LỤC : 

1. CÂU  ĐỐI, HOÀNH PHI  NGHÈ  LÀNG PHÚ LIÊU

- Cổng ngoài  thứ nhất:

*       (?)   - Vạn thế  sở (nơi, chỗ)  do (ở, tại) chiêm ngưỡng- (Muôn  đời  sẽ chiêm ngưỡng nơi  đây)

                         - Nhị khí  vị (giúp cho) chi (đã) vãng  lai- (Hai khí (âm  dương) đã giúp vào  sự giao hòa  qua lại ((quá) vãng lai  (sinh))

- Cổng  2- Hai  câu  giữa:

* - Nhật nguyệt  tường quang tài phổ chiếu- (Ánh  sáng  lành  của mặt  trời  mặt trăng  cùng chiếu soi  rộng khắp)

  (?) - Càn  khôn thụy (tốt lành) khí cộng chung (hợp lại)  linh-  (Khí  tốt  lành của   trời  đất  hợp lại linh thiêng)

* - Tứ  gia công  đức đồng  thiên  địa- (Bốn nhà  công   đức (còn mãi) cùng  trời  đất)

  - Song miếu  anh linh  tự  cổ kim- (Hai miếu anh linh  tự  xưa nay)

- Các chữ  triện  trong hai miếu: 

 - Miếu bên tả (ngoài  vào, đọc từ phải sang trái): TRẦN  DƯƠNG

 - Miếu  bên hữu (ngoài vào, đọc từ trái sang  phải: NGUYỄN PHAN

- Ở miếu Thành Hoàng:

*              (?)    - Anh linh  bằng nhạc độc (tạo?)- (Anh linh dựa  vào núi  cao lạch  sâu)

        (?)             - Trì hộ túc giang   sơn- (Hộ  trì đủ  đầy (khắp) núi sông)

- Miếu khai khẩn bên tả (trong nhìn ra): 光 於 - QUANG Ư  TIỀN (Trước  thì  sáng  sủa  rực rỡ- Xưng tụng những người có công  đầu  khai hoang lập ấp)

  - LINH PHÙ MÔNG  ĐẾ  QUYẾN  (Anh linh phù hộ  được ơn thần chủ chiếu cố) (Anh linh  phù  hộ được  nhà vua chiếu cố (ban  sắc phong thần))

   -  CÔNG  CAO TỤ TỘC THÀNH     (Công đức  cao cả nhờ tụ  hợp các họ mà thành)

- Miếu khai khẩn bên hữu (trong nhìn ra):       開 必 - KHAI TẤT  TIÊN (Xưng tụng  lớp  người đi trước mở mang)

- NHẬM (?)  TỊCH (?) KHAI  TIÊN BỘ        (Đi  trước  đảm nhận  việc khai phá)

- THỐN THẢO HẠ (hà) HỒNG (?)  ÂN       (Trong mỗi một tấc gánh  vác sửa  trị  để lại bao ân đức lớn lao) (Ân  đức lớn trong từng chút công lao)

(?) Những   dấu ? trong ngoặc (?) lưu ý  đến  sự khác biệt trong Làng Phú Liêu qua tài liệu và  sách báo xưa nay..

2- VĂN BIA  DỰNG  Ở CHÙA LÀNG

唘 定三 年仲秋- Khải Định Tam Niên Trọng Thu (Khải Định năm thứ  3 (1918), tháng  8)

勑 開 墾 陳 大 郎 爵(?)封 翊 保 中 興 𩄇 扶 尊 神 - Sắc Khai Khẩn Trần Đại Lang Tước Phong Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù Tôn Thần

勑 開 墾 阮 大 郎 爵(?) 封 翊 保 中 興 𩄇 扶 尊 神 - Sắc Khai Khẩn Nguyễn Đại Lang Tước Phong Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù Tôn Thần.

勑 開 墾 揚 大 郎 爵(?)封 翊 保 中 興 𩄇 扶 尊 神 - Sắc Khai Khẩn Dương Đại Lang Tước Phong Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù Tôn Thần.

勑 開 墾 潘 大 郎 爵(?)封 翊 保 中 興 𩄇 扶 尊 神 - Sắc Khai Khẩn Phan Đại Lang Tước Phong Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù Tôn Thần.

(Sắc ban Khai Khẩn cho  quan lớn họ Trần (họ Nguyễn, họ  Dương, họ Phan) tước phong  vị Thần Tôn  Quý Linh Ứng Phù  Hộ để Che Chở Bảo Vệ sự Trung Hưng) (*)

夲 社 拝 誌 - Bổn  xã bái chí (Làng  chúng tôi lạy xin ghi lại)

-------------

(*) Đại lang ở  đây  không  dịch  là  con trai trưởng mà dịch theo nghĩa  quan (lang), đại lang (quan lớn), gọi   kiểu  tán dương để tỏ sự  trọng  vọng khi  phong thần.