LẼ THƯỜNG

TIỂU  HÙNG TINH

  ảnh internet

            Mạnh Tử  chủ  trương  tính người  vốn thiện (tính  bổn thiện), Tuân  Tử ngược  lại,  quan niệm   tính người là  ác (tính bổn  ác), Cáo Tử  lại  cho  rằng bản tính  người  không  ác  không thiện,  thiện  ác chỉ  là tập  tính  có do  học tập. sinh hoạt về  sau. Riêng  Nguyên Tử  cho  rằng tính   ác  tính thiện   đều  là  bổn tính  của con  người.

            Có người nghe  chuyện bảo  ác là  ác thiện là  thiện,  sao lại nhập  nhằng, có hồ  đồ  không vậy, Nguyên Tử  giảng    giải:

            - Cứ  nhìn  bầy  gà mà   xem, gặp mồi  thì  không giữ  ăn một  mình  mà  cục cục   báo  cho  cả  đàn  biết, tụ  lại rồi  mổ   đá nhau chí chết để  giành  mồi. Con  mạnh  thường rượt  đuổi mổ  đá  con yếu nhưng sẵn  sàng  chết  sống    với  bọn   quạ   diều  để  bảo  vệ   những con yếu. Loài  nào  sống theo  bầy  đàn  đều vừa  ác  vừa  thiện, tranh chấp  giành giật  quyết liệt nhưng  bảo  vệ hi  sinh  tối  đa.

            Xã  hội người cũng  vậy thôi,  có  cạnh tranh  mà cũng  có tương  trợ. Tương  trợ   là  yếu tố giữ  gìn sự tồn tại, cạnh  tranh    là  yếu tố để  phát  triển, hai yếu  tố động  lực này  cùng song   song  tồn  tại  là lẽ thường  trong cuộc   sống.

            Có người  hỏi:

            - Đã  là  động  lực thì  có nên cổ vũ sự  tranh  giành?

            Nguyên Tử bảo:

            - Tranh  giành  là  động  lực có tính  trội, càng cổ động thì nó dễ nổi lên  dễ  dẫn  đến cái ác còn  tương  trợ  có tính lặn đễ   bị  lấn át thui chột  do vậy cần   khơi mào  cổ   xúy nhằm  giữ  sự thăng bằng về   xã  hội  và nhân tính. Khuyến  khích, đề  cao hướng thiện là vậy.

            Nghe cũng    có lí.

27-11-25