Đánh BÀI TỚI (chuyện xưa chưa cũ)

TIỂU TỬ VĂN

Ảnh internet

TỪ nhỏ, đã đọc Vè bài tới ở phần đọc thêm trong sách giáo khoa: “Vè xẻ vè xe- Nghe vè bài tới- Cơm chưa kịp xới- Trầu chưa kịp têm- Tao đánh một đêm- Thua ba tiền lẻ- Về nhà chồng mắng- Thằng mốc thằng quăn- Đánh sao không  ăn- Mà thua lắm bấy…”.

            Đến đầu những năm 60 (thế kỉ XX), vùng quê Quảng Trị  dân giả còn đánh bài tới. Tháng giêng, thời gian sau tết rỗi rãi, các ông bà già, các cô thanh nữ  thường tụ nhau đánh, vui là chính chứ ăn thua tiền bạc không  bao lăm.

            Bộ bài tới dài to hơn con bài tứ sắc, nhỏ hơn con bài tổ tôm, có 60 con (30 cặp). Ba cặp bài đỏ (có đóng dấu đỏ) là (ông) ầm, (thầy) tử,  đỏ mỏ, không được giữ để tới, đánh ra để chặn người khác tới. Còn lại 27 cặp:  trường (bánh) hai, trường (bánh) ba, sáu hột, tám giây (giăng), nghèo, nhọn, thầy, trò, bồng, liễu (lá liễu), quăn, dày, sưa, đấu, gióng, voi, rún, gối, xe, xơ, ngủ, sáu tiền, tám tiền, suốt, gà, hoa (tuyết, bạch tuyết), đượn (đượng, nọc đượn). Bài chia đôi tách bạch, mỗi bên 30 con.

            Có 6 người chơi, mỗi bên 3 người, mỗi người 10 con bài. Người phát bài đầu tiên gọi là đi chợ. Phía bên kia có con bài đó thì kèm theo con bài mới đánh tiếp… Người nào chờ (chực) con cuối cùng được bên kia đánh trúng thì tới (ù).

            Đánh bài chủ yếu lấy vui, có dịp cười cợt cho thoải mái nên ầm ĩ lắm. Thường người ta ít kêu đích danh con bài mà nhại, phóng ý làm cho người khác hồi hộp ví như con nghèo thì bảo “con eo con ngặt”, quăn  thì bảo “trớt”, “queo” “quéo”. Nhất là hai con hoa (tuyết) và đượn (nọc đượn) được ví như âm hộ và dương vật, mấy bà giữ con này khi đánh ra thường ngại ngùng bảo “cái con ấy”, “cái thằng ấy” còn các ông thì toác toạc “cái l…”, “con c…” rồi cười kha khả làm cho các bà các cô mắc cỡ đỏ mặt.

            Bài tới dân giả đơn giản nhưng các ông các bà mê lắm, không đánh thì chụm vào coi,  bàn tán ầm ĩ. Chỉ đánh vui ba ngày tết  sau đó lao vào việc đồng áng. Rồi chiến tranh, ít ai dám tụ tập đêm hôm mà đánh, rồi bài tây chơi mẹo mực sát phạt đa dạng hơn lan vào, trò chơi bài tới dân gian dần đi vào quên lãng.

1-2015