Bòng bong NGÔN TỪ (chuyện xưa chưa cũ)

TIỂU HÙNG TINH

Ảnh internet

            Sau 75, một trong những cái khó là làm quen, thích ứng với ngôn từ. Có những từ trong Nam tần số sử dụng thấp nhưng ở Bắc thường xuyên dùng. Trong Nam, nhỏ chí lớn chưa hề phải học tập chính trị, chế độ cũ đả kích chuyện học chính trị là nhồi sọ nhưng sau 75 thì lớn bé già trẻ nhất là  học sinh, sinh viên đều học chính trị liên tục, hồng hơn chuyên nên đâu cũng đưa chính trị vào, tổ chức thành lớp thành đợt riêng biệt và thường xuyên trong sinh hoạt tập thể, đoàn thể. Chính trị có bài bản, có cả hệ thống ngôn từ chuyên dụng, mới nghe như mớ bòng bong.

            Nào kế hoạch, chỉ tiêu, mục tiêu, nguyên lí, phương châm, phương pháp, đối tượng…  một số từ ngữ có nghĩa na ná rất khó phân biệt. Có  người lên giảng còn đúc kết thành vần vè cho dễ nhớ dễ thuộc: Hai vai thì gánh phương châm. Đầu đội nguyên lí tay cầm mục tiêu. Biến từ ngữ thành kinh kệ để mà tụng, nghe phát sợ!

            Rồi thì chủ yếu, quan trọng, then chốt, chủ chốt, mấu chốt, cơ bản, cốt lõi, trung tâm, hàng đầu, trọng điểm, quyết định, nền tảng, cơ sở… Nghe giảng báo cáo chính trị xong thì thảo luận, ai nấy rối trong mớ ngôn từ, cãi nhau hết cả thì giờ và rồi cũng chẳng giải quyết phân định sao cho rạch ròi nghĩa khi dùng, đâu là quan trọng nhất? Người giảng cũng tránh, hình như chính họ cũng không thông. Thôi thì sao thì cứ viết lại y vậy, của thiên trả địa, thắc mắc nhọc đầu nói khác viết khác sợ thêm chuyện, ừ à cho qua. Bút Nguyên Tử từng trào  lộng:

Kèo là lĩnh vực hàng đầu

                        Rui đại quan trọng mè vào ưu tiên

                        Cột quyết định, đất làm nền

                        Vách khẩn thiết, mái đặt lên trên cùng

                        Đòn tay mấu chốt trung tâm

Cửa nẻo việc đại khẩn trương tức thời

                        Thứ mô cũng bốc lên trời

Rằng quan trọng nhất là tôi đây nè

 (Quan trọng cả).

            Có từ lặp đi lặp lại, động đâu cũng dùng  đó là từ đề nghị: Đề nghị giải lao, đề nghị đứng lên, đề nghị dành một phút tưởng niệm, đề nghị hát, đề nghị vỗ tay, đề nghị trật tự, đề nghị có ý kiến… Có anh bạn nọ ngồi nghe, bị đề nghị nhồi vào đầu quá chịu không nổi, phát nóng đứng lên nói như gào: Tôi đề nghị anh đừng nói  đề nghị nữa!

4-2015