QUAN HỆ VỚI DÂN

BÚT NGUYÊN TỬ

ảnh internet

            Mấy đệ tử sắp lên đường nhậm chức trấn trị, tới chào và hỏi Khổng Tử về đạo lí quan hệ với dân.

            Tử Cống hỏi, Khổng Tử bảo: - Phải hiếu kính với dân.

            Tử Lộ hỏi, Khổng Tử bảo: - Bình đẳng, tôn trọng dân.

            Tử Lạm hỏi, Khổng Tử bảo: - Đừng phiền hà dân.

            Bọn đệ tử lui ra. Tử Du thắc mắc sao cùng một đạo lí quan hệ với dân mà thầy trả lời mỗi người một khác? Khổng Tử đáp:

            - Ta tùy nhân tính từng đứa mà  trả lời.

            Tử Du chưa hiểu, Khổng Tử giảng:

            - Người tận tâm lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ (Tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc) như Tử Cống nhưng thường quen thái độ ban ơn hơn là biết ơn thì ta nhấn mạnh đến chỗ hiếu kính. Đối với người tận tâm có nhiều đóng góp nhưng hay ỷ lại công lao rồi xem thường người khác, ta nhấn mạnh đến chỗ bình đẳng, tôn trọng. Còn Tử Lạm là đứa dối trá thủ đoạn, nhờ khéo chạy chọt mà lên chức quan, cơ hội để trổ tài sâu dân mọt nước. Nó hỏi, ta chỉ nhắc một chút là đừng phiền hà dân. Đừng phiền hà dân là may lắm rồi chứ lo cho dân thì mong gì thứ đó!