NHAN SẮC THÚY KIỀU

TIỂU HÙNG TINH

ảnh internet

Truyện Kiều, thiên  đoạn  trường về một  kiếp  hồng nhan, Nguyễn Du    đã  minh  họa và  đau đớn với  quan niệm “tạo  vật  đố hồng nhan” (Tạo hóa ghen  ghét người  đẹp). Kiều  là một  trang giai nhân, nhan  sắc nàng thế nào?

Trong phần đầu tác phẩm,  với lối tá khách  hình chủ (mượn khách nói chủ,  dùng nhân vật  phụ   để  làm nổi  bật nhân vật chính), Nguyễn Du  đã  phác   họa  một Thúy Vân trang trọng khác  vời- Khuôn trăng  đầy đặn nét ngài nở nang- Hoa cười ngọc thốt  đoan  trang- Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da, tả  một Thúy Vân  đẹp  đẽ  sang  quý   rồi tả Thúy Kiều vượt  lên: Kiều  càng  sắc  sảo  mặn mà- So bề tài  sắc lại là phần hơn- Làn thu thủy nét  xuân sơn- Hoa ghen thua thắm liễu  hờn kém xanh,  đẹp  hơn cả người  đẹp, đến cỏ cây tạo vật cũng phải  ghen  hờn. Đặng Nguyên Cẩn (1924)  từng thán phục  mà  bình: Trên nói thua nhường, sắc trung chi hiền, đến chữ  “ghen  hờn”  đúng là sắc trung chi thánh;  trong  sắc giới mà có phân chia bậc hiền bậc thánh  thì  chính mấy chữ  đó tác giả  đã  khổ tâm chọn lựa, nấu nướng un  đúc mà tả ra cho rành. Sắc đẹp bậc thánh, thanh  khiết đã  đành  mà còn nghiêng nước nghiêng thành dữ  dội.

Suốt toàn  truyện Nguyễn Du  tiếp  tục  điểm  xuyết, khắc họa nhan  sắc  Kiều  làm cho tinh hoa phát  tiết ra ngoài.

Kiều  được  xếp  vào  khách  hồng  quần  đài các, duyên dáng  mặn mà từ  khi Bóng  hồng nhác thấy nẻo xa, gần  lại Càng nhìn nét ngọc  càng   say khúc vàng, Rõ  ràng  trong ngọc trắng ngà, Rành  rành sẵn  đúc một tòa thiên nhiên. Thế nhưng  cuộc đời phủ phàng chẳng thương gì đến ngọc, bị   ép  dồn vào vũng lầy nhơ nhớp,  có lần Kiều định  nát ngọc liều hoa. Thương thay Cát  lầm ngọc trắng thiệt  đời  xuân xanh.

Kiều  là  trăng vừa  tròn  gương, trong  giá trắng ngần như  gương, một   Bóng nga thấp  thoáng  dưới mành cũng đủ lay động   say  đắm bao  người. Kiều chau nét nguyệt khác  gì Tây Thi nhăn mặt, đẹp càng thêm  đẹp, thực là Giá  đành  trong nguyệt trên mây, dẫu  mười lăm năm luân lạc, Mười phần  xuân có gầy ba  bốn  phần cũng không sao  xóa  được nét  duyên Trăng tàn  mà lại  hơn   mười rằm  xưa.

Kiều  là hoa  cảnh   sang  quý, Nét  buồn như cúc điệu gầy như  mai, thướt tha  tơ liễu còn  xanh, là cành mẫu  đơn trang nhã, là  đóa trà  mi ngậm  gương nửa vành, là đào lí, là hải  đường mơn mởn cành  tơ…  Bước nàng  đi  gót  sen thoăn thoắt tỏa  hương huệ  lan sực nức. Nàng là hoa khôi, Hoa ghen thua thắm liễu  hờn kém xanh, hoa các loài  hoa nhưng bị  vùi  dập nên nỗi ủ  dột nét hoa, Đào hoen  quẹn má liễu  tan tác mày tới nỗi Nguyễn Du phải  kêu  lên Hoa  sao hoa khéo giã giày bấy  hoa.

Kiều là bậc  quốc sắc thiên hương, trớ trêu gặp cảnh  gia biến, mắc phường hôi tanh, gánh   chịu Một  cơn mưa  gió nặng  nề, Thương gì   đến ngọc nghĩ gì đến hương. Bao lần  dày  gió  dạn  sương tưởng  đâu hoa  rụng hương bay, bướm chán ong chường nào  ngờ nàng vẫn  hiện ra trong trắng, Bụi  nào vẫn đục được mình  ấy sao.

Xoay  quanh  các biểu  tượng  cao quý tinh  hoa  trời  đất như nguyệt hoa hương ngọc… có tính ước lệ, quen thuộc  trong  văn  học cổ  điển, Nguyễn Du   đã  xây dựng nên  một nhan sắc Thúy Kiều  thuần khiết tuyệt  vời. Nếu  trong Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều, sắc  đẹp của người cung nữ  khơi  dậy  lên cảm giác hăm  hở chiếm đoạt: Tai nghe nhưng  mắt chưa nhìn, Bệnh Tề Tuyên   đã nổi  lên đùng  đùng, Cỏ  cây cũng muốn nổi  tình mây  mưa thì đọc Truyện Kiều, thưởng thức những  câu thơ diễn tả  sắc đẹp Kiều lòng ta  dậy  lên những mĩ  cảm thanh tú. Ngắm  sắc đẹp  Kiều  như   chiêm ngưỡng  kì công của tạo  hóa, như thưởng thức một  bóng trăng, một đóa hoa, vẻ ngọc… Kiều hiện ra  đẹp đẽ, thanh khiết và  tôn quý.

Nhan  sắc  thanh quý nhưng  mãnh liệt, Kiều thuộc vào nòi  giai nhân nghiêng nước đổ thành (Nhất  cố  khuynh nhân thành, tái cố khuynh nhân quốc- Liếc một lần nghiêng thành, Liếc lần nữa nghiêng nước- Giai nhân ca, thơ Lý Di Niên)  Lạ chi cái thói khuynh thành, Làm cho  đổ  quán  xiêu đình như chơi. Một  Từ Hải đội  trời  đạp đất còn  đổ  sụp, một Hồ Tôn Hiến  mặt  sắt đen sì, phương  diện  quốc gia còn ngẩn ngơ thờ thẩn thì thá  gì  một  Kim Trọng tài tử, một Thúc Sinh  bốc  rời…

            Rằng hồng nhan tự thuở  xưa

            Cái  điều  bạc mệnh  có chừa  ai đâu.

Mĩ nhân tự cổ như lương tướng, Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu (Từ   xưa người  đẹp như tướng giỏi, Không  để nhân gian thấy bạc  đầu), càng lên đỉnh  cao thì  càng  không sao  trọn vẹn, càng  chịu nhiều  bất trắc như  một  quy  luật  được mất nghiệt ngã của  định mệnh.

2005