RUỘNG CỬA CHÙA

TIỂU HÙNG TINH

ảnh internet

            Là  vùng   ruộng  xa nhất của  làng, nếu  nói  Cồn Chùa  thì còn dễ hiểu  vì xung  quanh  có Cồn Ràn, Cồn Đờng, Cồn Đùng, Cồn  Hoang,  đằng này   gọi là  Cửa Chùa  dù giữa  chốn đồng  không mông  quạnh  chẳng thấy chùa  tháp  gì, chỉ   có một ngôi mộ đất thật lớn  không bia  gọi  là mả  Ông Đô.

            Xưa, chưa có xóm Cồn Hàn, nhà nào  bốc thăm phần ruộng mà  trúng  vào  Cửa Chùa thì  e  ớn vì  xa,  vùng  đất cuối, nước máy  theo máng bắc  qua  Lườn  không  đủ nên khi nắng hạn   phải  đạp  nước  từ  mương  Cọi lên  để  tưới. Vả lại  đồng  xa, mất  quá nhiều  công xá đi  lại chăm  sóc, đến gặt hái  gánh lúa về nhà  cũng  quá gian nan. Được cái  phần  ruộng ở đây gấp  hai  ba  lần  phần ruộng nơi khác.  Âu   cũng bù  qua sớt  lại.

            Là khu ruộng cao, bao quanh  là  những khu  ruộng trũng nào ruộng Lườn, ruộng Hác, ruộng Vèng (Vành), Cửa Chùa  còn   được  bọc  bởi  mương Cọi  nối  với con  rào Ngoài chảy  về  sông Vĩnh Định. Mương Cọi dọc theo  đường Cọi (cõi- giái cõi, đường ranh giới hai làng), thoát nước chống úng vừa cấp  nước cho  cả hai  cánh   đồng Phú Liêu và Linh Yên. Từ Hòn Đá chạy  ra  chỉ là  mương  cạn, đến Cửa Chùa mương   rộng   và sâu hẳn,  trữ nước được cả   trong mùa khô.  Đoạn mương như  một  dãy  rú xanh  om lạc  giữa  hai cánh  đồng, chạy  dài  xuống rào,  hai  bên cây cối rậm  rì nguyên  sinh gọi  là Lum. Ở  đây có những gốc  mưng (lộc vừng) u nần hàng trăm năm tuổi, loại  cây gai  góc như giêng giếng, bôm  bốm, dây  leo như trơng,  lá vằng, mắm nêm, rồi  cây  mâu cấu, hột nổ và   biết bao  loại  cây  hoang  dã khác… Trên, cây đan  qua chéo lại chằng chịt kín mít,  dưới rễ  cây đen đúa lỉa chỉa gai góc tạo  thành  một hầm nước dài  ngoằng đầy hang  hốc, tối tăm hiểm  trở. Lum không chỉ  là chốn trú ngụ của  đủ thứ  rắn rít, chồn cáo, chuột  bọ mà  còn  có cả các loài  chim lớn như nghịch rằn, nghịch lửa, cú đêm…

            Mùa hạn, người ta khoét mương xuyên vào Lum thông ra bờ ruộng tạo thành  vũng  sâu rồi  thòng  thùng  xe  xuống, gắn  trục đạp để lấy nước tưới. Thỉnh thoảng cũng  có những   con tràu  (lóc), con hẽn (trê) bị  cuốn vào  xe hất  lên ruộng,  đen thủi  đen  thui  như tận chốn hang hầm sâu thẳm chui ra.

2-7-25